Azotlu elzem öğemiz : Proteinler

 
 

     Proteinler birçok yerde " yaşayan varlıklar için azotlu elzem öğe " şeklinde tanımlanır. Bunun nedeni vücudumuzdaki hücreleri ve metabolik reaksiyonları katalizleyen enzimlerin protein yapısında olmasıdır.Yani vücudumuzdaki büyüme,gelişme ve metabolik olayların gerçekleşmesi için mutlaka proteinlere ihtiyacımız vardır. 
     Aldığımız yiyeceklerin içinde bulunan proteinler vücut proteinlerinin kaynağını oluşturur. Vücudumuz, fazla karbonhidratı yağa çevirip yağ oluşturduğu gibi protein oluşturamaz. Proteinler karbonhidratlar ve yağlar gibi vücutta depolanamazlar. Bunun için günlük gereken protein miktarının dışarıdan alınması zorunludur.Güvenilir protein alım düzeyi yetişkinler için kilogram başına 1 gr dır ve 1 gr protein  4 kal enerji verir.
     Hayvansal ve bitkisel besinlerin tümünde protein vardır.Ancak içerdikleri protein miktarı farklıdır.Buna göre proteinler 
-Örnek protein : anne sütü ve yumurta
-İyi kalite protein : et,balık,süt ve süt ürünleri (hayvansal kaynaklı)
-Düşük kalite protein : bitkisel kaynaklı proteinler olmak üzere gruplandırılır.
     Ekonomik açıdan hayvansal yiyecekleri karşılayamayan toplumlar protein ihtiyaçlarının çoğunu bitkisel kaynaklı olarak karşılarlar. Biyoyararlılığı arttırmak için kurubaklagillerle tahıllar ya da tahıllarla süt ürünleri birlikte tüketilebilir.(Örneğin;kurufasulye-yoğurt gibi)
     Proteinler vücutta:
-büyüme ve gelişmede
-yaraların iyileşmesinde
-enzim ve hormon yapımında
-enerji elde etmede
-karbonhidratların yapımında kullanılırlar.
     Vücuda yeterli miktarda protein alınmazsa;protein (azot) dengesi bozulur,yaralar iyileşemez,büyüme ve gelişme önce yavaşlar sonra durur,vücut ağırlığı azalmaya başlar,kaslarda atrofi(küçülme) görülür, vücudun direnci azalır,hastalıklara yakalanma riski artar,hastalığa yakalandığında ise hastalık  uzun sürer ve ağır seyreder.
     Aşırı protein alımı da zararlıdır. İhtyacın 2 katından daha fazla protein alınırsa idrarla kalsiyum atılımı artar.Karaciğer ve böbreklere düşen iş yükü artar.
     Tüm bu olumsuzlukları önlemek ve sağlıklı beslenmek için yeterli miktarda ve iyi kalite protein kaynaklarını tercih etmeliyiz. Örneğin (metabolizma için herhangi bir sorun yoksa) örnek kalite protein olan yumurtayı günde 1 kere tüketmeliyiz. Haftada en az 2 kez et,balık tüketmeliyiz. Haftada en az 3 kez kurubaklagil tüketmeliyiz.   Seçtiğimiz besinler sağlıklı olursa vücudumuz da   sağlıklı   olur :)